áhugavert par, fjórði hluti

Askur: ´Þetta á eftir að hljóma svolítið skringilega. Eina sem ég bið um er smá þolinmæði. Blanda gestaltkenninga, hugkorts , NLP, myndsteymis, hraðlesturs, tilginningagreind og reyndar þó nokkuð af frelsi, í formi tíma fyrir sig sjálfan og engan annan. Þar kæmi skólinn inn. Næði. Ok. Hlustaðu.
Málið er að gestaltgaurarnir Max Wertheimer, Wolfgang Kohler og Kurt Koffka þróuðu, í gegnum 20. öldina, ýmsar sálfræðikenningar miðaðar að því að auka skilning á hvernig hugurinn bregst við áreitum og hversu vel hann síar þau í sig. Aðalprinsipið og það sem fangaði huga minn var hinn einfaldi sannleikur að heildin, t.d. bíll, sé mikilsverðari heldur en summa hluta hennar, dekk, stýri, gluggi osv.fr. Og enn fremur hugtakið ´pragnanz´ sem Wertheimer þróaði og ´steitar´ að ´þegar hlutir eru skynjaðir sem heild fer lágmarksorka í hugsunina´.
Næsta púsl í þessa hug-mynd mína er að bandaríkjamaðurinn Tony Buzan fer að þróa hugkort, mindmap, hlutur sem allir þekkja í dag og kaninn hefur notað í áratugi í verkefnaþróun, próflestri. Innsýnin hjá Buzan var að útlit taugafrumu er lykillinn að hugsun okkar; í allar áttir, óhindruð. Í stað taugaanga höfum við lykilorðaanga, hvert orð með ótal tilvísanir ef bara ímyndunaraflið er á sínum stað. Lykilorðin eru sterk orð sem vísa í ótal áttir.
Þriðji hlutinn er síðan NLP, neuro linguistic programming. Þetta er nokkuð nýleg grein sálfræðinnar, tuttugu ára gömul. Kjarni hennar er meir vizualization heldur en trúarleg hugleiðsla. Huganum er komið í rétt ástand með léttri sjálfsdáleiðslu, lokað er fyrir (svolítil einföldun) vinstra heilahvel og það hægra, intuitiva, kvenlega tekur völdin. Í þessu ástandi er síðan reynt að líkja sem best eftir lífsreynslu hvers konar í gegnum svokallaða submodalities; sjón, lykt, .....snertingu. Þannig getur einstaklingurinn sett upp senur í huganum sem hann er líklegur til að upplifa í veruleikanum sjálfum og er þannig betur undirbúinn þegar á hólminn kemur. Það sem kveikti í mér var möguleikinn sem felst í þroskun skilningavitanna.Sogprósessinn er eftirfarandi: Vita hvað maður vill vita, hvað maður vill geyma og hafa hjá sér í lífinu. Ef maður t.d. les bók, að strika við það sem snertir mann, hringa síðan um þau lykilorð sem maður vill taka úr efninu, glósa lykilorðin í hugkort, búa til gestalt, heildarmynd af öllum lykilorðunum, skemmtilegan heim þar sem hver persóna eða hlutur hefur sína meiningu´.
Embla: ´Askur, þetta gerir enginn. Þú ert með allt of háar vonir. Þú ert fastur í óraunhæfum heimi. Draumheimi. Fólk les sér til skemmtunar bækur eins og það fer í leikhús eða á bíó. Enginn venjulegur maður sem vinnur og kemur þreyttur heim á kvöldin sér tilgang í því að lesa mikið langt fram á nótt þegar hann getur bara leigt myndina. Hvað þá að lesa OG glósa upp úr henni. Hvaða tilgang hefur það fyrir vörubílstjóra, viðskiptafræðing, efnafræðing eða einhvernfræðing að rogast með setningar og hugmyndir bóka. Bókmenntir eru það sem þær eru því þær afneita raunveruleikanum að mestu. Flest fólk neyðist til að lifa og hrærast í þessum raunveruleika og allur flótti frá honum steypir hinum sama í glötun. Að auki gengur öll nútímavinna út á það að leysa fljótt og vel af hendi þau verkefni sem fyrir eru sett, læra af þeim og halda síðan áfram. Lögfræðingurinn fær mál, leysir það, vinnur eða tapar, lærir, heldur áfram. Vörubílstjórinn keyrir, afhendir, sækir, byrjar, klárar, hvílir sig, byrjar aftur. Að vera góður vörubílstjóri felst í því að hafa farið sem flestar ferðir án nokkurra uppákoma. Að vera góður vörubílstjóri felst í því að láta sem sjaldnast bera á ferðum sínum. Að vera góður læknir felst í því að þekkja teoríurnar og völundarhús líkamsstarfseminnar og bæta síðan ofan á það trial and error reynslunnar. Verkefni (fólk), leysa, læra, skilja, bæta við, kafa oní, leysa aftur, lækna, lækna aftur, læra, lækna´.

´Hvert ertu að fara Embla´?

´Ég er að segja það að fólk lærir í gegnum það að vinna. Það lærir í gegnum það að vera stöðugt ofan í því sem það vinnur við. Horfandi. Hlustandi. Fyrir annað er ekki pláss. Fólk þarf líka að sinna fjölskyldu og vinum. Tíminn fyrir mann sjálfan er bara svo lítill´.

Þegar að þessum tímapunkti var komið virtist mér sá sem ég leyfi mér að kalla Ask vera kominn út í horn. Þögnin ríkti og þau horfðust í augu. Mér fannst eins og einhver vera væri yfir þeim, vera sem einungis þau bæði gætu greint, vera sem íþyngdi þeim, að öll tilvera þeirra snerist um að losna við þessa veru. Þó. Allt í einu virtist eins og lifna yfir stráknum:

Askur: ´Þetta sem þú talar um er ekki í neinni mótsögn við það sem ég hef fram að færa´.

Embla:´Nú´?

Askur: ´Við lifum öðrum tveimur heimum. Prívat og públíkheimur. Allt sem ég er að hugsa um yrði einkalífi okkar til handa. Yrði þeirri stund til handa þegar við upplifum okkar innsta kjarna, kjarnanum sem eftir situr þegar nöfn okkar, fjölskyldutákn, vinnutákn, tímatákn og staðartákn hafa verið svipt okkur. Í stað þess að upplifa í þögninni Eigið/Sjálfið sem þornaða þöll staðsetta í endalausri, óhugnanlegri víðáttu, umvafða dökkmiðnæturbláum himni, þá getum við lokað augunum og skapað okkar heim. Þá loks skiljum við að hugsanir okkar erum við sjálf, kjarni sem enginn okkur rænir´.

Embla: ´Hvert erum við þá komin?

Askur: ´Við vorum næstum búin að festast í manneskjunni eins og hún er og þjóðfélaginu eins og það er. Aftur að skólanum. Að huganum. Grunnbreytingin yrði hægari upptaka upplýsinga þar sem nemendanum er gefinn tími til að breyta þeim í form sem þeim er eiginlegt. Enginn flýtir. Verkefni-klára-gleyma-nýttverkefni-klára-gleyma-stórfyrirtækjunumoghagvextitilhanda-kennsla á bak og burt. Við verðum þrælar þess hvort sem er.
Fyrst hélt ég að myndir væru hið ideala form. En það er bara ég. Sumir myndu nota mína aðferð, hugmyndir yfir í myndræn tákn, þeim safnað saman og teiknaðar heildarmyndir, myndir af kjarna efnisins. En hver hefur sína glóð, sinn styrk. Sumir gætu búið til tónverk, dansatriði, enn aðrir leiktrit, sumir stuttmynd. Aðalatriðið að hver fái að breyta kennsluefninu í form sem honum er eiginlegt.
Bara þetta. Ekkert annað. Þetta er það sem við munum. Sköpun okkar. Skapað út frá tengingum okkar við lífið, út frá hjarta okkar. Hinu gleymum við.
Próf eru óþörf í grunnskóla. Eina matið væri hve vel verkefnin væru leyst af hendi. Allt úr prófum gleymist af því þau eru bara orðin tóm´.

Athugasemdir

[Jóhann (IP-tala skráð) 28.11.2006 kl. 16:20]

Gaman að glugga í pælingar þínar.